Market Monitor - Focus op voedingsindustrie - Duitsland

• Terugval van de omzet in 2015
• Meer insolventies verwacht op lange termijn
• Fraude blijft een probleem

 

Volgens de Duitse Federatie van de Voedingsindustrie (BVE) daalde de nominale omzet in 2014 met 1,7% tot 172,2 miljard euro. In de eerste helft van 2015 volgde een terugval van nog eens 4,4% tot 81,9 miljard euro. De verkoop in eigen land liep met 6,5% terug tot 55,8 miljard euro, terwijl de exportomzet een bescheiden groei van 0,5% tot 26,1 miljard euro liet zien. De reële verkoop (binnenland en export) kromp met 2,1%.

Ondanks de teruglopende verkoop blijft de eigenvermogenspositie van de bedrijven in deze sector goed, al zijn grotere groepen en producenten meestal beter gekapitaliseerd dan groothandelaren of retailbedrijven. Wat solvabiliteit en liquiditeit betreft, zijn grotere bedrijven doorgaans beter gefinancierd dan kleinere. De overweldigende machtspositie van grote retailers en discounters en de zware concurrentie en prijzenoorlogen in de foodretailsector hebben ertoe geleid dat het voor bedrijven die voedingsmiddelen produceren, verwerken en leveren moeilijk was om de kosten door te berekenen. Het gevolg is dat hun winstmarges de afgelopen jaren zijn gedaald en nog steeds krimpen. De laatste paar jaar hebben met name levensmiddelendiscounters hun leverancierspraktijk gewijzigd, in die zin dat ze het aantal leveranciers hebben beperkt en zich zijn gaan richten op een kleiner aantal grotere leveranciers.

Ondanks de problemen in de sector doen veel bedrijven in alle subsectoren van de voedingsindustrie het goed. De foodsector is een niet-cyclische sector en dus minder volatiel dan andere sectoren. Bovendien is het exportaandeel van de sector bijna verdubbeld sinds het midden van de jaren negentig, wat zakelijke kansen in het buitenland biedt. Bedrijven die sterk op de export gericht zijn, hebben alternatieve bestemmingen gezocht of hebben geprobeerd om de verkoop aan andere exportmarkten op te voeren na het Russische verbod op de invoer van levensmiddelen – maar tot dusver was het succes beperkt.

 

De subsector ‘vlees/vleeswaren’ is veruit de grootste subsector en is voornamelijk in handen van een aantal toonaangevende vleesverwerkers die de afgelopen jaren min of meer volledig verticaal geïntegreerde groepen hebben opgericht. De stijgende vraag naar vlees wereldwijd heeft mogelijkheden gecreëerd voor de Duitse vleesindustrie en heeft de winstmarges van de  vleesbedrijven met het grootste exportaandeel fors doen stijgen. De overcapaciteit in de Duitse vlees- en vleesverwerkende industrie heeft er echter toe geleid dat leveranciers van niet-essentiële producten alsmede bedrijven die niet exporteren het risico lopen dat ze vroeg of laat uit de markt worden geduwd.

Na de positieve ontwikkelingen in 2013 en begin 2014, dankzij de hoge melkprijzen en stijgende volumes, hebben melkboeren geleden onder de sterk dalende melkprijzen in 2015. De sector profiteert echter van specifieke subsidies van de EU.

Door de licht dalende marktprijzen – het gevolg van het grotere marktaanbod en het Russische verbod op de invoer van levensmiddelen – stijgt de omzet minder snel dan de verkoopvolumes. Dit betekent dat de winstmarges verder afnemen.

Ondanks de lagere grondstofkosten voor granen en suiker blijven de verkoopprijzen in de Duitse drankenindustrie (bier, mineraalwater, frisdrank, etc.) onder druk staan als gevolg van de lagere consumptie, het toenemende prijsbewustzijn van de consument, de overcapaciteit en de discounters. De Duitse biersector wordt geconfronteerd met een voortdurende  marktconcentratie en consolidatie en een veranderend consumentengedrag. Er lijken nog steeds te veel brouwerijen te zijn, waarvan vele te klein zijn om te kunnen concurreren. In een poging de dalende verkoop van bier te keren, zijn veel Duitse brouwerijen begonnen met het lanceren van innovatieve biermix-drankjes met een lager alcoholgehalte of met het brouwen van ambachtelijke bieren, die nicheproducten zonder aanzienlijk marktaandeel zijn – en  waarschijnlijk zullen blijven. De winstmarges in dit segment blijven krimpen.

Producenten van en groothandelaren in levensmiddelen betalen hun facturen gemiddeld binnen 30 dagen, maar bij foodretailers schommelt dat van 45 tot 90 dagen of zelfs meer. We hebben het aantal meldingen van niet-betaling de laatste paar maanden niet zien toenemen, en we verwachten dat dit zo blijft.

Voedselverwerkende bedrijven en foodretailers eisen van hun directe leveranciers langere betalingstermijnen om meer werkkapitaal over te houden, wat in de gehele toeleveringsketen een domino- effect teweegbrengt. De reeds lage winstmarges krimpen nog meer. Dankzij het nog steeds sterke economische klimaat in Duitsland is het aantal insolventies in de voedingsindustrie de laatste tijd niet toegenomen. Op middellange termijn kan het aantal wanbetalingen echter toenemen, een probleem dat vooral een gevaar vormt voor kleinere afnemers en afnemers die financieel zwak staan.

 

Aangezien de voedingssector nog steeds robuust is, blijft ons acceptatiebeleid over het algemeen soepel. Meestal bieden we echter geen dekking op afnemers die minder dan één jaar actief zijn, tenzij ze bij gevestigde bedrijven of groepen zijn aangesloten. Als er tekenen zijn dat de financiële positie van een afnemer verslechtert, zullen we hem nauwlettender volgen, driemaandelijks beoordelen en recente informatie over betalingservaringen opvragen.

Deze sector heeft al heel wat gevallen van fraude gekend. Het aantal fraudezaken neemt nog steeds toe en bovendien wordt de fraude steeds complexer en professioneler. Om die reden letten we goed op het aantal kredietlimieten die binnen een korte periode worden aangevraagd, met name als de afnemers nog niet lang bestaan, als het management en/of de aandeelhouders onlangs gewijzigd zijn, of als de sector waarin de afnemer actief is niet dezelfde is als de sector waarin de goederen worden besteld (bijvoorbeeld een staalbedrijf dat voedingsmiddelen bestelt).