Market Monitor voeding Nederland 2016

• Kleinere retailers zullen het moeilijker krijgen in de toekomst
• Impact van Russisch invoerverbod wordt nog steeds gevoeld
• Betalingen gebeuren na gemiddeld 40 dagen

In 2015 steeg de totale voedingsconsumptie in Nederland van EUR 56,7 miljard naar EUR 57,4 miljard. Supermarkten zijn goed voor meer dan 50% hiervan, terwijl het marktaandeel van de ‘out-of-home’ voedingsdiensten (hotels, restaurants, catering en winkels) verder steeg. Men verwacht dat de totale waarde van de verkoop van voeding tegen 2025 zal stijgen tot EUR 69 miljard, goed voor een gemiddelde stijging van 2% per jaar.

Men verwacht echter niet dat alle detail- en groothandelaren van deze stijging zullen profiteren. Vooral de marges van kleine en middelgrote bedrijven blijven onder druk staan en deze zouden marktaandeel blijven verliezen, terwijl een concentratieproces bezig is. Bovendien neemt het aandeel voedingsproducten in het assortiment van oorspronkelijk non-food retailers toe (bijvoorbeeld Ikea of Action). Tegelijkertijd verandert het  consumptiegedrag, ten koste van voedingsretailers: tijdens de economische crisis steeg het marktaandeel van retailers dankzij de grotere prijsbewustheid, maar na de heropleving begonnen consumenten weer meer uit te geven aan voeding en dranken buitenshuis of voor thuislevering, een dienst die de voorbije twee jaar sterk is gegroeid. Nederlandse voedingsretailers zullen zich moeten aanpassen aan/reageren op deze veranderende consumptiepatronen.

Nederland is een van de grootste exporteurs van landbouw- en
voedingsproducten ter wereld. In 2015 was de uitvoer van voedingsproducten goed voor ongeveer EUR 60 miljard (90% verse en verwerkte voeding, 10% dranken en tabak). De voedingsexport bestaat voor meer dan een kwart uit wederuitvoer, dat wil zeggen voedingsmiddelen die worden ingevoerd, in beperkte mate worden verwerkt en weer uitgevoerd. Door de zwakke wisselkoers van de euro en toegenomen vraag uit overzeese markten steeg de Nederlandse voedingsexport in 2015, vooral naar het Verenigd Koninkrijk (+5,9%), de VS (+20,4%) en Zwitserland (+27,5%). Azië is goed voor meer dan 10% van de voedingsexport. Terwijl de export bleef stijgen in 2016, leden leveringen aan  het Verenigd Koninkrijk onder de waardevermindering van het Britse pond sinds de Brexit-beslissing; ook heeft het Russische invoerverbod nog steeds gevolgen voor de sector, vooral de deelsector fruit en groenten. De voorbije twee jaar daalde de voedselexport naar Rusland met meer dan 50%.

In 2017 zou de vraag naar Nederlandse voedingsproducten over het algemeen verder moeten stijgen; ook zouden de winstmarges van de meeste bedrijven stabiel moeten blijven. Banken zijn doorgaans bereid om leningen toe te staan en de schuldenlast van bedrijven is vrij laag. De gemiddelde betalingstermijn is 40 dagen en het aantal betalingsachterstanden, late betalingen en insolventies blijft laag vergeleken met andere Nederlandse sectoren. In lijn met de algemene trend in Nederland daalde het aantal insolventies van voedingsbedrijven in 2015 en 2016, met respectievelijk 17% en 25%. Met een verwachte afvlakking van het aantal faillissementen komt deze trend in 2017 waarschijnlijk tot stilstand. Voorlopig hanteren we een open acceptatiebeleid voor de voedingssector, aangezien de positieve prestaties in 2017 naar verwachting zullen aanhouden.