Landenrapport Japan

 

 

 

 

Vooruitzichten prestaties Japanse sectoren

 

 

 

 

De insolventieomgeving

Japanse faillissementen dalen naar verwachting verder in 2016

Sinds 2009 is het aantal jaarlijkse bedrijfsfaillissementen in Japan gedaald. Echter, kleinere spelers in bepaalde sectoren, zoals de detailhandel en de bouw, zijn door krimpende marges kwetsbaarder. Bedrijven die steunen op ingevoerde goederen kijken ook tegen stijgende uitgaven aan door de devaluatie van de Japanse yen, wat hun financiële veerkracht kan aantasten.

 

 

 

 

 

 

Economische situatie

Regerende coalitie sterk in het zadel met een duidelijk wetgevend mandaat

In de 20 jaar voor 2013 kampte Japan met een heel lage inflatie, met korte periodes van deflatie en trage economische groei. De deflatie heeft de binnenlandse consumptie gedrukt, omdat bedrijven en consumenten aankopen uitstelden in de hoop in de toekomst goedkoper uit te zijn.

Premier Shinzo Abe nam bij het begin van zijn ambtstermijn in december 2012 onmiddellijk drastische maatregelen om Japans krimpende en deflatoire economie er bovenop te helpen. Abe bedacht de zogenaamde ‘drie pijlen’-aanpak, nu ‘Abenomics’ genoemd, die bestond uit een drastische versoepeling van het monetaire beleid, krachtige maatregelen op het vlak van fiscaal beleid en verregaande structurele hervormingen. In juli 2013 verkreeg hij een comfortabele meerderheid in het Hogerhuis, gevolgd door een overwinning in de vervroegde verkiezingen van december 2014, doordat hij een tweederdemeerderheid behield voor zijn centrumrechtse coalitieregering van de Liberaal Democratische Partij (LDP) en de kleinere Komeito-partij.

Traag economisch herstel

 

 

 

 

 

 

In 2014 kromp het bbp licht (met 0,1%), vooral door een terugval van 1,0% in de particuliere consumptie, die ongeveer 60% van de Japanse economie vertegenwoordigt. De daling in uitgaven van huishoudens was een gevolg van de btwstijging in april 2014, ingevoerd om het hoge begrotingstekort te consolideren.

Met een groei van 0,7% van het bbp wist de Japanse economie zich door de terugslag in particuliere consumptie en industriële productie ook in 2015 slechts langzaam te herstellen. Hoewel door een daling in de energieprijzen, een gunstig monetair beleid en de waardevermindering van de yen dan wel groei kon worden gerealiseerd, was het zelfs ondanks de omvangrijke monetaire en fiscale stimulansen moeilijk om groei en inflatie naar een hoger niveau te brengen. Toenemende bedrijfswinsten hebben nog niet geleid tot loonsverhogingen en meer investeringen, terwijl de verwachting is dat de inflatie in 2016 met 0,4% op een laag niveau zal blijven.

 

 

 

 

 

 

Dit is ontgoochelend, gezien de omvangrijke fiscale stimuleringsmaatregelen en het feit dat de Bank van Japan sinds 2013 de monetaire basis aanzienlijk heeft verbreed door langetermijnobligaties aan te kopen (kwantitatieve versoepeling), met als doel de Japanse yen te devalueren om de export te stimuleren, de import te ontmoedigen en inflatie te creëren. Door meer geld in omloop te brengen, zouden bedrijven en consumenten meer geld moeten hebben om uit te geven.

In 2016 zal de economie volgens de verwachtingen 1,0% groeien, in de veronderstelling dat de voordelen van het uiterst soepele monetaire beleid voor de particuliere consumptie en investeringen in de privésector eindelijk hun vruchten zullen afwerpen.

Staatsschuld blijft hoog

 

 

 

 

 

Na een lange periode van soepel fiscaal beleid kampt de Japanse regering met een zeer hoge staatsschuld. In 2015 bedroeg deze meer dan 225% van het bbp. Japan rekent vooral op binnenlandse schuldeisers om de overheidsschuld te ondersteunen (ongeveer 90% is in handen van Japanse investeerders), wat de financieringsbasis minder vatbaar maakt voor kapitaalvlucht. Maar dit schuldniveau aanhouden is duur en een verdere stijging van de overheidsschuld zou die op een bepaald moment onhoudbaar maken.

Tot dusver heeft de regering met haar economisch beleid nog geen oplossing kunnen vinden voor het begrotingstekort en de staatsschuld. Verwacht wordt dat de staatsschuld in 2016 tot net onder 225% van het bbp zal zakken.

Zullen structurele hervormingen eindelijk doorgevoerd worden?

 

 

 

 

 

 

Japan staat voor enkele grote uitdagingen. Naast het hoge begrotingstekort staat het land voor demografische uitdagingen: het aantal inwoners daalt en de beroepsbevolking krimpt ook. Zonder de nodige maatregelen zal Japan onvermijdelijk te maken krijgen met een krimpende belastingbasis en groeiende pensioenuitgaven. Veel industrieën hebben het al moeilijk door een gebrek aan personeel, wat leidt tot hogere arbeidskosten en hun internationale concurrentiepositie aantast.

Om een duurzaam herstel te bereiken en de economische prestatie van het land op lange termijn te stimuleren, moet men dringend werk maken van een flexibelere arbeidsmarkt, een einde maken aan de bescherming van boeren, doktoren en farmaceutische bedrijven en bedrijven verder dereguleren. De regering heeft herhaaldelijk aangekondigd dat ze die zaken in deze regeerperiode wil aanpakken, maar al deze hervormingen stuiten nog op hevig verzet van machtige belangenverenigingen. Toch valt nog af te wachten of en wanneer structurele hervormingen zullen plaatsvinden.